การจัดวางลำโพงห้องประชุม

รูปหลัก_การจัดวางลำโพง

 

การจัดวางลำโพงเครื่องเสียงห้องประชุม

เรื่องการจัดวางตำแหน่งลำโพงในห้องประชุมนั้นถือว่ามีความสำคัญไม่แพ้เรื่องอื่นๆ เราจะขอมาแนะนำ แนวความคิดในการจัดวางลำโพงอย่างไรให้เหมาะสม เพื่อให้การประชุมได้ยินเสียงชัดเจนทั่วถึงทุกพื้นที่ แถมลดการเกิด Feedback(เสียงหวีด,เสียงหอน) ได้อีกด้วย ซึ่งโดยมากแล้วเรามักจะมีปัญญาเรื่องเสียงดังไม่ทั่วถึง นั่นก็เป็นเพราะว่าระบบที่เราออกแบบและตำแหน่งการติดตั้งลำโพงของเราไม่อยู่ในตำแหน่งที่ดีพอทำให้มีปัญหาตามมามากมาย

อย่างแรกเลยที่เรามักจะลืมนึกถึงก็คือ ขนาดของห้องที่เราใช้งานว่ามีขนาดพื้นที่เท่าไหร่ บางครั้งเราเลือกลำโพงขนาดเล็กไปไม่เหมาะกับห้อง ทำให้ความดังที่ได้กระจายไม่ทั่วถึง ถ้าเราเจอห้องที่มีขนาดใหญ่แล้วเราใช้ลำโพงใบเล็กเราก็อาจจะต้องเพิ่มจำนวนลำโพงให้มากยิ่งขึ้นเพื่อให้ความดังของเสียงเพียงพอกับขนาดพื้นที่ห้องที่เราต้องการ หรือถ้าเราใช้ลำโพงขนาดใหญ่แน่นอนว่าความดังของลำโพงก็จะเพิ่มขึ้นเราก็ไม่จำเป็นต้องใช้ลำโพงเยอะเท่าขนาดใบเล็กๆในพื้นที่เดียวกัน นั่นไม่ใช่หมายความว่าลำโพงขนากเล็กแล้วเสียงจะเบาเสมอไป บางที่ใบเล็กเสียงอาจจะดังกว่าใบใหญ่ก็ได้ โดยที่เราดูจาก Sensitivity ของลำโพงเป็นหลัก

Sensitivity คือ ?

Sensitivity คือ ค่าการตอบสนองความดังของลำโพง โดยที่เราป้อนกำลังเข้าไป โดยมากจะใช้กำลัง 1w(วัตต์) ใช้ความถี่ 1kHz ในการทดสอบ ตั้งไมค์โครโฟนวัดที่ระยะ1เมตร แล้วดูว่าลำโพงใบนี้เปล่งเสียงออกมาได้ความดังเท่าไหร่ ค่า Sensitivity นี้จะเป็นตัวชี้วัดว่าลำโพงที่เราเลือกมาใช้งานจะดังมากดังน้อย ยกตัวอย่างเช่น

ลำโพงใบที่1 มีขนาดลำโพง 8 นิ้ว ตอบสนองความดังที่ 95 dB วัดที่ 1วัตต์/1เมตร โดยทนกำลังขับได้ 200วัตต์

ลำโพงใบที่2 ขนาด 12นิ้ว ตอบสนองความดังที่ 93 dB วัดที่ 1วัตต์/1เมตร โดยทนกำลังขับได้ 200วัตต์เหมือนกัน นั่นแสดงว่าใบที่มีขนาด 8นิ้วสามารถขับเสียงออกมาได้ดังว่าใบที่มีขนาด 12นิ้วแน่นอน แต่ลำโพงที่ใหญ่กว่าย่อมตอบสนองเสียงย่านความถี่ต่ำได้ดีกว่า อยู่ที่เราจะเลือกใช้ว่าต้องการอะไร

nexo_sensitivity

ตำแหน่งการวางลำโพง วางตรงไหน?

แนวคิดง่ายๆคือ ต้องไม่วางในตำแน่งที่มีเครื่องกีดขวางการเดินทางของเสียง เช่นไปไว้ที่มุมห้องแล้วมุมห้องนั้นมีเสาหรืออะไรก็ตามบังลำโพงอยู่แบบนี้ต่อให้ลำโพงใบละเป็นล้านก็ไม่สามารถขับเสียงออกมาได้ เราต้องวางในตำแหน่งพื้นที่ๆลำโพงสามารถเปล่งเสียงออกมาได้ทั่วถึงมากที่สุด ไม่ใช่นึกจะเอาไปวางตรงไหนก็วางแล้วมาบ่นว่าเสียงไม่ดังเสียงไม่ดี ถ้าเราวางไว้ด้านหน้าของห้องประชุม เราก็ควรวางลำโพงไว้ด้านหน้าหรือตำแหน่งขอบของเวทีเพื่อป้องกันเสียงจากลำโพงวนกลับเข้ามาที่ไมค์โครโฟนซึ่งจะทำให้เกิดเสียงFeedback(เสียงหวีดเสียงหอน)ตามมา แต่ถ้าห้องลึกมาก เราก็จำเป็นต้องมีลำโพง Delay เพื่อเพิ่มความดังของเสียงให้มันสามารถกระจายได้ทั่วถึงมากยิ่งขึ้นเพระระยะทางมีผลกับความดังเสียง(Inverse Square Law) บางครั้งเราอาจจะไม่ชอบลำโพงที่เป็นตู้ เพราะบางทีมันดูไม่สวยงามกับห้องประชุมหรูๆของเรา เราก็สามารถเลือกลำโพงที่เป็นชนิดฝังฝ้าเราก็จะได้ความสวยงามไม่มองเห็นลำโพงให้ดูเกะกะสายตา

การจัดวางลำโพง_5

ลำโพงกี่ใบถึงจะพอดี?

การที่เราจะออกแบบระบบเสียงห้องประชุมนั้น สิ่งสำคัญคือเราต้องรู้ขนาดของพื้นที่ว่ามีความใหญ่มากน้อยเพียงใด เพราะถ้าไม่รู้ขนาดพื้นที่จริงๆก็เป็นเรื่องยากที่จะออกแบบระบบให้เหมาะสมกับขนาดพื้นที่ของห้อง บางครั้งห้องใหญ่แต่ใช้ลำโพงที่มีการตอบสนองความดังที่น้อยเราก็จะได้ยินเสียงที่เบาในระยะที่เรายืนห่างจากลำโพง ยิ่งยืนห่างมากขึ้นเท่าไหร่เสียงก็จะยิ่งเบาลงมากขึ้นเท่านั้น บางครั้งลำโพงมันก็ไม่ได้จบลงที่แค่คู่หน้า 2ใบหรือ Main Speaker อาจจะต้องมีลำโพงด้านหลังเพิ่มขึ้นมา เราเรียกลำโพงชุดนี้ว่า Delay Speaker จะกี่ใบก็ขึ้นอยู่กับขนาดของห้อง

การจัดวางลำโพง_1

โดยตำแหน่งการวางนั้นเราจะต้องคำนวนหาระดับความดังของลำโพงคู่หน้าก่อนว่ามีปริมาณความดังของเสียงกี่ dB เช่น ลำโพงคู้หน้ามีความดังของเสียง 106 dB วัดตรงที่นั่งแถวแรกถ้าคำนวนตามกฎ Inverse Square Law ทุก 2 เท่าของระยะทางความดังเสียงจะลดลง 6 dB ดังนั้นตรงที่ระยะ 8 เมตรเราจะได้ยินความดังของเสียง 88 dB ซึ่งก็ใกล้เคียงกับความดังของแอร์แล้วก็เสียงพูดของคน ดังนั้นถ้าห้องนี้ยาว 16 เมตร มันก็มีความเสี่ยงที่แถวหลังจะได้ยินเสียงไม่ชัดเจนถ้าเราเร่งเสียงลำโพงคู่หน้าขึ้นมาเพื่อให้คนที่อยู่แถวหลังได้ยิน คนที่นั่งอยู่ด้านหน้าก็หลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะต้องได้ยินเสียงที่ดังเกินความจำเป็น

เลยเป็นเหตุผลที่ต้องมีลำโพงด้านหลังเพื่อเสริมความดังให้คนที่อยู่ด้านท้ายของห้องได้ยินเสียงที่ชัดเจนขึ้น การวางลำโพงด้านหลังนั้นสมควรที่จะวางลำโพงให้อยู่ในแนวเดียวหรือหันหน้าไปทางเดียวกันกับลำโพงหลักเพื่อหลีกเลี่ยงการเกิด Phase ของลำโพงทั้ง 2 ชุดนั้นจะยิ่งทำให้เสียงของลำโพงยิ่งเบาลงไปอีก อย่านำลำโพงไปไว้คนละด้านแล้วหันลำโพงหันหน้าเข้าหากันจะทำให้คนที่ฟังเสียงในห้องประชุมจะได้ยินเสียงเป็น 2 เสียงซึ่งก็คือ Echo นั่นเอง

musicspace_speaker_positioning

X